Precies 50 jaar worden op bedrijventerrein Oudenrijn in De Meern katalysatoren gemaakt, sinds 2006 onder de vlag van BASF. Paul Evers, site director van BASF De Meern, kijkt terug op een aantal belangrijke innovaties en blikt vooruit naar een toekomst waarin elektrificatie, waterstofproductie en de circulaire economie om nieuwe katalysatoren vragen.
“In 1969 werd hier de eerste batch zilverkatalysator gemaakt”, antwoordt Paul Evers op de vraag waarom BASF De Meern dit jaar het 50-jarig jubileum viert. Hij is 5 jaar site director en moest voor het ophalen van de historische feiten voor dit artikel een aantal oudgedienden raadplegen, waarvan er een al 42 jaar in De Meern werkt. Wat ook helpt is dat hij aanwezig is bij de seniorenuitjes en dan de oude verhalen hoort. Conclusie (lachend): “Vroeger was zeker niet alles beter.”
Voedingsmiddelenindustrie
Sinds de opening van het laboratorium in 1983 (toen nog onder Harshaw Chemie) ontwikkelt BASF De Meern zelf katalysatoren. Aanvankelijk richtte de productie van katalysatoren zich voornamelijk op de chemische industrie. In de jaren tachtig kwam daar de voedingsmiddelenindustrie bij, omdat BASF De Meern een verbeterde, op nikkel gebaseerde katalysator ontwikkelde die van vloeibare oliën geharde vetten maakt. Dankzij deze vinding kunnen we margarine op ons brood smeren. In de jaren negentig ontstond in de petrochemie vanwege strengere emissieregelgeving behoefte aan katalysatoren die hogere gehaltes aan zwavel en aromaten, zoals benzeen, uit benzine en brandstoffen halen. De Meern leverde ze. Later ging het lab ook katalysatoren ontwikkelen voor de medicijnenindustrie.
Super absorber in luiers
De kleur indigoblauw, bekend van de spijkerbroek, is ook gemaakt met behulp van een katalysator van BASF. Hetzelfde geldt voor de ‘super absorber’ in luiers, die ervoor zorgt dat de baby droge billetjes houdt. Evers: “Momenteel ligt de focus op elektrificatie, waterstofproductie, het maken van olefines uit methaan en het gebruik van CO2 als grondstof. En hoe ga je batterijmaterialen maken, onder andere materialen voor de kathode? De kathode is het geheim van de batterij en bepaalt mede de oplaadtijd. Dat is een belangrijk research-onderwerp binnen BASF. Verder is methaan-pyrolyse, om efficiënt waterstof te kunnen opwekken, interessant. Waterstof gaat in de toekomst een belangrijke rol spelen. We onderzoeken alternatieve technieken om dit gas te maken.”
1893
De geschiedenis van de locatie gaat terug tot 1893, toen de firma L. van der Hoorn, gespecialiseerd in het vertinnen en galvaniseren van metaal, zich vestigde aan de Jutphaseweg in Utrecht. Vanwege groei week het bedrijf in 1962 uit naar een nieuw bedrijventerrein aan de westkant van Utrecht in de hoek van de A12 en de A2, het latere Oudenrijn. L. van der Hoorn opende er in 1969 de katalysatorenfabriek. De zilverkatalysator, het eerste product, was bedoeld voor Shell voor de productie van ethyleenoxide, grondstof voor de opkomende wasmiddelenindustrie. In hetzelfde jaar werd het bedrijf overgenomen door Harshaw Chemie, dochter van de Amerikaanse katalysatorenproducent Harshaw Chemical Company. Later kwam de locatie in handen van het eveneens Amerikaanse Engelhard. In 2006 werd Engelhard De Meern aangekocht door BASF.
(door Igor Znidarsic, Chemie Magazine)
