In de Nieuwe Westerkerk van de Gereformeerde Gemeente Utrecht in Leidsche Rijn komen moderne architectuur, technische snufjes en duurzaamheid perfect samen. Met dank aan de (gratis) zon en buitenlucht.
De gordijnen openen of sluiten? Even een tikje op een tablet achterin de kerk en het is gebeurd. Met hetzelfde gemak kunnen de lichten aan en uit of verandert de tekst op het digitale liturgiebord dat het houten bord met psalmen heeft vervangen. Luchtverversing? Die komt uit een buizenstelsel dat zit verstopt in de voetenbanken. Het gloednieuwe gebouw lijkt maar weinig op de kerk aan de Catharijnekade in hartje Utrecht, het vorige onderkomen. Vorig jaar werd daar afscheid van genomen. Parkeren lukte er maar moeilijk, het gebouw was te groot geworden en vroeg om heel veel onderhoud. “Als je stookte, ging de warmte bijna rechtstreeks naar buiten,” zegt bouwcommissie-voorzitter Dammis van der Staaij. “We besloten de kerk te verkopen en een andere locatie te zoeken.”
Amaliapark
Die werd gevonden in Leidsche Rijn, aan de rand van het Amaliapark. En eigenlijk was het uitgangspunt dat de nieuwe kerk een aansluiting zou krijgen op de stadsverwarming. Daardoor kwamen ideeën over meer duurzaamheid, vooral aangedragen door jongeren, niet direct tot bloei. “Maar aansluiting op de stadsverwarming bleek erg duur omdat het technisch ingewikkeld was. Om die reden gingen we naar alternatieven kijken.” Architectenbureau Born, dat veel ervaring heeft met de bouw van kerken, maakte een ontwerp met 84 zonnepanelen voor het kerkdak en drie luchtwarmtepompen die zorgen voor de vloerverwarming en de luchtverversing. De kerk heeft driedubbel glas en op de ledverlichting zitten beweegsensoren zodat er nooit onnodig licht brandt. Met al die maatregelen voorziet de kerk bijna helemaal in de eigen energiebehoefte. “We verbruiken jaarlijks een kleine 30.000 kilowattuur en de zonnepanelen leveren ongeveer 90% daarvan.”
Lastig verhaal
Een kerk verwarmen is een lastig verhaal, want het gebouw wordt alleen in het weekeinde gebruikt. “De hele week houden we het gebouw op temperatuur en dat voelt een beetje dubbel. Maar toch bespaar je zo nog meer dan wanneer je het niet doet en in het weekeinde de kachel ineens heel hoog moet zetten.” Maar waarom dan niet het gebouw ook doordeweeks laten gebruiken door anderen? “Daar zijn we terughoudend in, want welke gebruikers laat je toe die passen bij onze achtergrond? Iets vergelijkbaars geldt voor het leveren van overtollige zonne-energie aan de buurt, dat beschouwen we niet als onze taak.”
Uitdaging
De klus zelf werd een uitdaging. “Het was puzzelen waar we de luchtwarmtepompen kwijt konden, op het schuine dak zou dat niet lukken. Uiteindelijk hebben we een plek op de begane grond gevonden die goed is geïsoleerd zodat de omgeving geen last heeft van het geluid.” Het afzien van stadsverwarming leverde nog een andere ‘hobbel’ op: volgens de voorschriften moest de isolatiewaarde van het gebouw omhoog. “Gelukkig hadden we het oorspronkelijk bedoelde isolatiemateriaal nog niet gebruikt en was er nog net tijd genoeg voor het doen van de vereiste aanpassingen.”
Enthousiast
De Gereformeerde Gemeente is enthousiast over de milieuvriendelijke investeringen van een kleine twee ton. Dat bedrag kon deels uit eigen middelen worden betaald en deels via een lening uit een fonds van de Gereformeerde Gemeenten. “Naar verwachting hebben we het over een jaar of twintig terugverdiend. Dat is langer dan een gebouw waar iedere dag energie wordt verbruikt, maar dat is niet erg. Als kerk laten we graag zien een bijdrage te leveren aan de zorg voor de schepping, die we met z’n allen geweld aandoen.” Eén persoon is misschien niet helemáál tevreden, zegt Dammis van der Staaij lachend. “Onze penningmeester krabt zich af en toe wel achter het oor.”
(bron: Utrecht.nl)
